twaalfde dag, Martin, Yuri en Rita

Een paar dagen geen internet gehad. Onze vriendelijke internet provider had er eventjes geen zin meer in.

Arme Hans voelde zich al een paar dagen ziekerig maar vandaag kwam de klap: koorts, keelpijn, chagrijnig. Hup, bed in knul. Uitzieken.

Dankan stelde Martin aan ons voor. Een Deense jongen (30) met het evangelie in zijn hoofd. Hij was van plan een week in Riga te blijven en flyers uit te delen om mensen uit te nodigen in de dienst te komen. Hij wil bekijken of de Letten ontvankelijk genoeg voor het evangelie zijn om hier langere tijd te verblijven en iets op te kunnen zetten.

’s Avonds nam Dankan hem en mij mee naar het huis van Yuri en Rita. Deze twee mensen van middelbare leeftijd wonen in een kleine kamer. Begin december was Yuri werkloos geworden. De scherpe kou en metersdikke sneeuwval van november was toen zo goed als opgeruimd en hij kon vertrekken. Sindsdien leefden ze van 14 lat per maand. Ook al voorzag de staat in hun onderkomen, ze konden de energiekosten niet meer opbrengen dus werden ze zonder pardon afgesloten. Nu brandt er een schamel peertje en klinkt er muziek uit een wekkerradiootje. Hun water halen ze uit de kraan van de buren. Binnen is het net zo koud als buiten, alleen veel klammer. Het is schemerdonker in de kamer.

Ik gaf hun de mobiele telefoon die ik op verzoek van Dankan meegenomen had. Het is belangrijk dat ze telefonisch bereikbaar zijn, zodat het werkkantoor ze kan bellen wanneer er misschien een tijdelijk baantje voor hen beschikbaar is.

Ook overhandigde Dankan een warme jas aan Rita. Ze zei dat ze die niet meer uit zou trekken en er in zou slapen. Eigenlijk zijn kleren niet het grootste probleem bij Letse dak- en statenlozen. Er zijn voldoende rijke mensen die hun kleren aan de 2^e handswinkels, waarvan er vele zijn,  wegdoen. Het grootste probleem is het gebrek aan werk en sociaal opvangnet. Met als gevolg dat werklozen gewoon verhongeren. Er zijn talloze lommerts in Riga. Die doen goede handel uit de laatste spulletjes van hongerlijdenden, die zelfs hun mobieltjes (enige kans op werk) voor een paar centen wegbrengen om de honger voor een dag te verdrijven.
Ook Rita en Yuri hadden honger. Normaliter geeft Dankan geen geld maar eten. Deze keer zag hij geen andere optie. Hij duwde me een geldbiljet in de hand. Hij wilde dat ik dat gaf, zodat hij zelf niet gezien kon worden als voortrekker van enkelingen en er zodoende geen scheve gezichten getrokken zouden worden binnen zijn geloofsgemeente.

Officiëel zijn er slechts 6% buitenlanders (lees: Russen) in Letland. Maar in Riga is meer dan 50%  Rus, de Letse aliens, zonder rechten.

In vroeger tijden, onder het regime van de U.S.S.R., in een poging een homogene bevolking te krijgen, werden honderdduizenden Balten (Estlanders, Letten en Litouwers) opgepakt en gedeporteerd, meest naar dunbevolkte gebieden zoals Siberië. Hiervoor in de plaats moedigde de overheid Russen aan naar de Baltische staten te gaan. Omdat Letland al eeuwenlang onderdrukt is geweest, dan weer door Polen, door Scandinaviërs, door Russen, en omdat Letland geen natuurlijke grondstoffen heeft (alleen Baltische hout en wol als exportprodukt), konden Russen makkelijk het land overnemen en beheersen. Veel van hen hebben sindsdien een goed leven in Letland kunnen opbouwen, ten koste van de Letten zelf.

Ook nu vonden we het verbijsterend een groot aantal peperdure auto’s (tot en met een  Mercedes Brabus à €250,000), allen bestuurd door Russen. Voor rijke Russen is Letland dé ideale gateway naar Europa en de rest van de wereld. Voor geld is een Lets paspoort makkelijk te verkrijgen,

Voor de uiteenvalling van de U.S.S.R. had Letland zo’n 2 miljoen inwoners. Nu nog maar 1,2 miljoen, waarvan minstens de helft in Riga woont. De meesten van die verdwenen 800,000 zijn (ongeschoolde, jonge) mannen en hoogopgeleiden die naar het westen zijn vertrokken om werk te vinden. Daarom bestaat de bevolking nu uit 60% vrouw en 40% man.

Dat verklaart ook een beetje waarom de jonge vrouwen zich hier, ondanks de barre winterkou, in korte rokjes, hoge hakken en dik opgemaakt, door de sneeuwhopen wankelen, hopend dat een man zich tot hen aangetrokken voelt.

 

Eigenlijk zit het land in een spagaat. De Russen hebben er geen behoefte aan zich in te zetten voor de Letse economie want het is toch niet hun eigen land. De Letten zijn lamgeslagen door de grote hoeveelheid Russen die er in hun land wonen en in het algemeen tot de onderste sociale laag behoren (ófwel stinkend rijk zijn - oude U.S.S.R elitegarde) Beetje kort door de bocht, maar in essentie komt het hier wel op neer.